weblog van het Compliance Platform
In het nieuwe organogram van DNB, dat via deze pagina is te vinden, zijn trustkantoren niet meer te vinden. Van mijn contacten uit de sector hoor ik dat berichten van DNB tegenwoordig worden ondertekend met “Toezicht Financiële Criminaliteit”.
Het lijkt er op dat trustkantoren nu vallen onder het bijgaand aangegeven deel van de DNB-organisatie. Boeiend dat DNB toezicht houdt op financiële criminaliteit…
Loopt DNB vooruit op afschaffing van trustkantoren?
Terwijl er al een Europees ‘Russenverbod’ geldt voor trustkantoren doet het ministerie van Financiën stoer door bij de Eerste Kamer om spoedbehandeling van het Russenverbod wetsvoorstel voor trustkantoren te vragen. Politiek doet het natuurlijk goed om onderstaande onjuiste mededeling te doen:
Bron: brief van 29 juni 2022, zie ook de beslisnota.
In het nieuwe pakket sanctiemaatregelen tegen Rusland dat op 3 juni jl. is bekend gemaakt zit ook een verbod om zakelijke diensten te verlenen.
Dit verbod lijkt ook dienstverlening door trustkantoren aan klanten met een ‘Rusland relatie’ te omvatten, zodat het raadselachtig is waarom het wetsvoorstel inzake een Russenverbod voor trustkantoren nog nodig is.
In een e-mail schreef een vertegenwoordiger van ministerie van financiën het volgende:
Naar aanleiding van de Russische inval in de Oekraïne heeft de Raad van de Europese Unie op 3 juni in het kader van het gemeenschappelijk buitenland en veiligheidsbeleid een akkoord bereikt over een nieuw pakket aan sancties (het zogenaamde “zesde” pakket). Het pakket beslaat diverse maatregelen waaronder onder meer uitbreiding van de lijst met gesanctioneerde entiteiten en personen en een gedeeltelijk verbod op import van Russische olie.
Ik mail ter attendering dat het pakket ook een verbod bevat op de export van accountancy-, audit-, boekhoudkundige en belastingadviesdiensten, alsook diensten op het gebied van zakelijk en managementadvies en public relations, te leveren aan de Russische regering of juridische personen, entiteiten en lichamen gevestigd in Rusland. (…)
Het verbod is 3 juni 2022 in het Publicatieblad van de Europese Unie verschenen en geldt direct.
Het verbod kent enkele uitzonderingen. Bovengenoemd verbod geldt niet voor diensten verschaft aan juridische personen, entiteiten en lichamen die in Rusland gevestigd zijn maar eigendom zijn of gecontroleerd worden door entiteiten gevestigd in de Europese Unie, of voor diensten die bedoeld zijn om uiterlijk 5 juli af te wikkelen voor reeds voor 4 juni 2022 afgesloten contracten die niet in overeenstemming zijn met het verbod. Ook kunnen ontheffingen worden verleend voor humanitaire doeleinden of voor activiteiten van het maatschappelijk middenveld die de democratie, de mensenrechten of de rechtsstaat in Rusland rechtstreeks bevorderen.
De specifieke tekst van het verbod is terug te lezen in beslissing 2022/884 van de Raad van 3 juni 2022 in het kader van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB) tot wijziging van besluit 2014/512/GBVB. Het betreft overweging 14 en artikel 1 punt 7 (toevoeging artikel 1 duodecies). Ter effectuering is het verbod opgenomen in verordening 2022/879 van de Raad van 3 juni 2022, tot wijziging van verordening 833/20140 betreffende beperkende maatregelen naar aanleiding van de acties van Rusland die de situatie in Oekraïne destabiliseren (overwegingen 23 en 26, en artikel 1 punt 14 (toevoeging artikel 5 quindecies)).
Overweging 26 geeft nadere specificatie welke activiteiten moeten worden gerekend onder accountancy-, audit-, boekhoudkundige en belastingadviesdiensten alsook onder diensten op het gebied van zakelijk en managementadvies en public relations. Hierbij wordt de definitie zoals opgenomen in annex II van de verordening 184/2005 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de communautaire statistiek inzake de betalingsbalans, de internationale handel in diensten en buitenlandse directe investeringenbetalingsbalansstatistieken gebruikt. Deze accountancy-, audit-, boekhoudkundige en belastingadviesdiensten omvatten de registratie van handelstransacties onder meer voor ondernemingen; diensten voor het onderzoeken van boekhoudverslagen en financiële verklaringen; belastingplanning en -advies; en opstellen van belastingdocumenten. Diensten op het gebied van zakelijk en managementadvies en public relations omvat advies-, begeleidings- en operationele-bijstandsdiensten voor het bedrijfsleven op het gebied van ondernemingsbeleid en -strategie en de algehele planning, structurering en controle van een organisatie. Het omvat beheerskosten, management auditing, advies inzake marktbeheer, personeelszaken, productiebeheer en projectbeheer, en advies- begeleidings- en operationele diensten ter verbetering van het imago bij de klanten en de betrekkingen met het publiek en met andere instellingen.
Verzoeken voor ontheffingen of vergunningen voor de export leveringen van deze diensten kunt u aanvragen bij de centrale dienst in- en uitvoer van de belastingdienst (douane).
digitaal
www.berichtenbox.antwoordvoorbedrijven.nl.
of schriftelijk
Belastingdienst/Douane/Groningen/
Team Centrale dienst voor in- en uitvoer
Postbus 3070 6401 DN Heerlen
Telefoon: (088) 151 21 22Verzoeken voor ontheffingen of vergunningen tav betalingen van de diensten of hieraan gerelateerde vragen kunt u per mail sturen naar sancties@minfin.nl of richten aan het volgende adres:
Ministerie van Financiën
Directie Financiële Markten
Team Sancties
Postbus 20201
2500 EE Den Haag
Overigens is opmerkelijk dat in het bericht niets wordt gezegd over nakoming van wettelijke verplichtingen door betreffende klanten, zoals het doen van belastingaangifte of het laten plaats vinden van de wettelijk verplichte accountantscontrole. Wellicht dat dit ergens verstopt zit in de Europese regeling.
Tijdens de behandeling van het wetsvoorstel is de nota naar aanleiding van het verslag openbaar gemaakt, waarin een groot aantal vragen over trustdiensten worden beantwoord. Ook andere onderwerpen komen aan de orde, zoals de vraag of Nederland een belastingparadijs is en een verbod op zakelijke dienstverlening aan Russische cliënten.
Inmiddels is een tweede wetsvoorstel inzake wijziging van de Wtt [*] 2018 bij de Tweede Kamer in behandeling. Op de site van de Tweede Kamer wordt het voorstel als volgt samengevat:
Met dit wetsvoorstel wordt het trustkantoren verboden om doorstroomvennootschappen aan hun klanten aan te bieden en om diensten te verlenen via landen die in gebreke blijven bij de bestrijding van witwassen en het financieren van terrorisme of die onvoldoende optreden tegen belastingontduiking en belastingontwijking.
Doorstroomvennootschappenverbod
Opvallend is dat men doorstroomvennootschappen niet alleen voor trustkantoren verbiedt, want de tekst luidt:
Het is eenieder met zetel in Nederland verboden om beroeps- of bedrijfsmatig gebruik te maken van doorstroomvennootschappen ten behoeve van een cliënt.
De definitie van ‘doorstroomvennootschap’ is nog steeds uitermate schimmig:
Onder doorstroomvennootschap wordt verstaan een rechtspersoon of vennootschap die tot dezelfde groep behoort als degene die gebruik maakt van deze rechtspersoon of vennootschap ten behoeve van een cliënt.
Vreemd is dat dit brede verbod niet in een algemenere wet, bijvoorbeeld de Wet op het financiële toezicht, wordt opgenomen. Naleving van dit verbod is voor trustkantoren niet moeilijk, aangezien doorstroomvennootschappen in de zin van Wtt 2018 weinig meer bij trustkantoren voorkomen, aldus DNB in eerdere rapportages.
Schurkenstaten
Het verbod op dienstverlening via hoog risico landen (schurkenstaten) is lastiger uitvoerbaar, aangezien de lijstjes van landen voortdurend wisselen. In dit voorstel wordt de tekst van het nieuwe artikel 23a van het eerste wetsvoorstel (Russenverbod) aangepast. Als het eerste en tweede voorstel ongewijzigd worden aangenomen, luidt lid 1 van het artikel als volgt:
Het is een trustkantoor verboden een trustdienst te verlenen indien cliënten, doelvennootschappen, uiteindelijk belanghebbenden van cliënten en uiteindelijk belanghebbenden van doelvennootschappen woonachtig of gevestigd zijn of hun zetel hebben in:
a. de Russische Federatie;
b. de Republiek Belarus;
c. staten die op grond van artikel 9 van de vierde anti-witwasrichtlijn, in gedelegeerde handelingen van de Europese Commissie, zijn aangewezen als staten met een hoger risico op witwassen of financieren van terrorisme; of
d. staten die door de Raad van de Europese Unie, op grond van de Conclusies van de Raad over de criteria en het proces voor de opstelling van de EU-lijst van niet-coöperatieve rechtsgebieden voor belastingdoeleinden (PbEU 2016, C 461), zijn aangewezen als jurisdicties die niet-coöperatief zijn op belastinggebied.
[*] Officieel: “Wijziging van de Wet toezicht trustkantoren 2018 in verband met maatregelen om trustdienstverlening in gevallen met hoge integriteitrisico’s te verbieden“.
Meer informatie:
Iedere jurist weet dat mensen en organisaties nauwelijks in staat zijn te weten wat de regels zijn. Tenslotte is dat voor juristen al moeilijk. Nog lastiger is om de regels toereikend na te leven.
Gelukkig kent Nederland ondernemingen met wonderbaarlijke competenties. Deze ondernemingen zijn in staat het “risico van ontoereikende naleving van hetgeen bij of krachtens enig wettelijk voorschrift is bepaald” te onderkennen en te beheersen, zowel bij zichzelf als bij hun zakelijke relaties. Deze ondernemingen gaan door het leven onder de naam ‘trustkantoren’.
Integriteitrisico
De liefhebbers van de trustkantorenmandarijnenwetenschap kunnen in lid 1 van artikel 1 Wet toezicht trustkantoren 2018 (Wtt 2018) de definitie van integriteitrisico vinden:
integriteitrisico:
a. risico van ontoereikende naleving van hetgeen bij of krachtens enig wettelijk voorschrift is bepaald;
b. risico van betrokkenheid van het trustkantoor of zijn medewerkers bij handelingen die op een dusdanige wijze ingaan tegen hetgeen volgens het ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, dat hierdoor het vertrouwen in het trustkantoor of in de financiële markten ernstig kan worden geschaad;
In deze ruime definitie is onder a. iedere ontoereikende naleving van een voorschrift al een integriteitrisico en de definitie gaat uit van de veronderstelling van een perfecte wereld. In de menselijke wereld zijn die risico’s overal aanwezig en kunnen zij niet afdoende onderkend worden (maar daarin is het ministerie van Financiën, die verantwoordelijk is voor deze regels, niet geïnteresseerd).
Opmerkelijk is dat onder b. het zich onthouden van onrechtmatige daad als norm in de Wtt 2018 is terecht gekomen, wat wetgevingstechnisch zeer opmerkelijk kan worden genoemd. Verder heeft dit onderdeel alleen betrekking op iets waarbij het trustkantoor of zijn medewerkers ‘betrokken’ kunnen zijn, terwijl onderdeel a. zowel op het trustkantoor betrekking kan hebben als op degenen met wie het trustkantoor zaken doet.
Profileren en beheersen
Uit artikelen 22 en verder Wtt 2018 blijkt dat de wetgever veronderstelt dat die integriteitsrisico’s ‘beheerst‘ kunnen worden (artikel 22 en artikel 26) en dat het mogelijk is om een ‘integriteitrisicoprofiel‘ op te stellen van de cliënt en van de door het trustkantoor bestuurde rechtspersoon (de ‘doelvennootschap’) (artikel 23, artikel 27), alsmede dat tijdens de controle van de zakelijke relatie door het trustkantoor kan worden nagegaan of deze zakelijke relatie overeenkomt met dat integriteitrisicoprofiel. Aangezien dit praktisch vrijwel onmogelijk is, moeten trustkantoren over wonderbaarlijke competenties beschikken.
Schaduw
De regelgeving voor trustkantoren werpt een donkere schaduw vooruit op wat straks van iedere burger en organisatie wordt verwacht. Het zijn regels voor een perfecte wereld waarin robots het hebben overgenomen en waarin voor mensen geen plaats meer is.
In de Tweede Kamer zijn inmiddels vragen gesteld over het wetsvoorstel Russenverbod voor trustkantoren, onder meer wordt gevraagd waarom het wetsvoorstel niet veel verder gaat. Er zijn ook leden van de Tweede Kamer die vragen stellen over het nut van het verbod, zoals:
De leden van de CDA-fractie lezen in de memorie van toelichting dat bij trustdienstverlening het risico te groot is “dat dit type dienstverlening op de een of andere wijze ten goede komt aan de Russische staat of aan (rechts)personen die op sanctielijsten staan.” Deze leden vragen of de regering dit nog eens uitgebreid kan toelichten. De leden van de CDA-fractie vragen verder of de regering kan toelichten wie er worden geraakt door deze maatregel en of dit ook de personen en entiteiten zijn die het onderhavige wetsvoorstel beoogt te treffen.
De leden van de SP-fractie lijken er niet van op de hoogte te zijn dat alle rechtspersonen in Nederland statutair bestuurders hebben, zodat hun vraag of “het optreden als bestuurder van een onderneming en het verlenen van onderdak, meerwaarde hebben voor de reële economie” vreemd aandoet. Misschien is het een idee dat deze leden van de Tweede Kamer eens het Burgerlijk Wetboek gaan lezen.
Het lid Omtzigt is ook toe aan huiswerk want hij vraagt of trustkantoren de ubo’s van hun doelvennootschappen moeten vaststellen:
Vereist het cliëntonderzoek op grond van de Wtt 2018 een verificatie van de UBO door het trustkantoor, zodat aan de hand van objectieve stukken kan worden achterhaald of de UBO van een vennootschap in Rusland woont?
We gaan zien wat er van komt.
Een internetconsultatie is gestart, waarin de reikwijdte van de Wet toezicht trustkantoren 2018 flink wordt verruimd door het begrip ‘trustdienst’ (bestuurder zijn, domicilie verlenen) te verbreden. Uiteraard negeert het Ministerie van Financiën dat het illegaal is om het zijn van bestuurder en verlenen van domicilie vergunningplichtig te maken.
Meer informatie: consultatie Wijzigingswet financiële markten 2024
In de spoedwet, die ik vandaag al meldde, is alleen een Russenverbod opgenomen, dat als volgt luidt:
Artikel 23a. Verbod op dienstverlening bij betrokkenheid bepaalde landen
1. Het is een trustkantoor verboden een trustdienst te verlenen indien cliënten, doelvennootschappen, uiteindelijk belanghebbenden van cliënten en uiteindelijk belanghebbenden van doelvennootschappen woonachtig of gevestigd zijn of hun zetel hebben in:a. de Russische Federatie; of
b. de Republiek Belarus.2. Het eerste lid is niet van toepassing voor zover de identiteit van een cliënt, doelvennootschap, uiteindelijk belanghebbende van de cliënt of uiteindelijk belanghebbende van doelvennootschap overeenkomt met een rechtspersoon of natuurlijk persoon als bedoeld in de Sanctiewet 1977 en de op grond van de Sanctiewet 1977 vastgestelde regelingen en besluiten met betrekking tot het financieel verkeer. Na beëindiging van de omstandigheid, bedoeld in de eerste volzin, voldoet een trustkantoor binnen drie maanden aan het eerste lid, gerekend vanaf de datum dat de omstandigheid is beëindigd.
3. Het eerste lid is niet van toepassing indien de cliënt of uiteindelijk belanghebbende, bedoeld in het eerste lid, een natuurlijk persoon is die de nationaliteit bezit van een lidstaat van de Europese Unie, van een andere staat die partij is bij de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte of van Zwitserland, of die in het bezit is van een verblijfsvergunning voor een van deze staten.
Niet-naleving is een economisch delict. Trustkantoren moeten binnen vier weken na het tijdstip van inwerkingtreding van de wet (als dit voorstel wet wordt) hun Russische cliënten opzeggen.
Vandaag is de spoedwet trustkantoren ingediend, meer informatie staat op de site van de Tweede Kamer:
Wijziging van de Wet toezicht trustkantoren 2018 in verband met een spoedmaatregel om trustdienstverlening aan cliënten in de Russische Federatie of de Republiek Belarus te verbieden
Compliance Platform Trustkantoren 