Compliance Platform Trustkantoren

Op 26 september jl. diende kamerlid Van Nispen onderstaande motie in die werd aangenomen met alleen stemmen tegen van PVV en FVD:

overwegende dat fraude via brievenbusmaatschappijen nog veelvuldig in Nederland voorkomt, dat Nederland hier gigantische bedragen aan belasting door misloopt en er grote witwasrisico’s zijn;

overwegende dat uit een eerdere, in opdracht van het Ministerie van Financiën uitgevoerde, netwerkanalyse naar de aard en omvang van de illegale trustsector observeerbare relaties tussen bestuurders, entiteiten en adressen onderzocht zijn en dat dit opnieuw een manier kan zijn om ditmaal de risicovolle adressen betreffende de brievenbusfirma’s in kaart te brengen;

overwegende dat hierbij de informatie van de Kamer van Koophandel (KvK) en eventueel het Bureau Financieel Toezicht (BFT) ten behoeve van het UBO-register noodzakelijk is;

verzoekt de regering om in samenspraak met de KvK en het BFT een netwerkanalyse uit te voeren naar risicovolle adressen met als doel om de problemen met brievenbusfirma’s bloot te leggen en aan te pakken en daarbij nadrukkelijk de mogelijkheid te bezien dat de Kamer van Koophandel meer mogelijkheden krijgt om de inschrijving van verdachte bedrijven te weigeren of verdachte bedrijven uit te schrijven,

Het is een vreemde motie, want brievenbusmaatschappij is geen juridisch begrip en het BFT is alleen toezichthouder en geen opsporingsinstantie. En of er met al de regulering en de goede informatiepositie van de Belastingdienst zoveel belastingen worden misgelopen, vraag ik me af.

Overigens vraag ik me af of de Dienst Justis dit niet al doet in het kader van de Wet controle op rechtspersonen.

Brievenbussen spelen de hoofdrol in antwoorden op kamervragen die op 4 september bekend werden gemaakt. In die antwoorden wordt voor een groot deel basale ondernemingsrechtelijke informatie aan de leden van de Tweede Kamer bekend gemaakt.

Bedrijfsadres
Zoals het navolgende inzake het bedrijfsadres:

Iedere onderneming en rechtspersoon in Nederland moet zich inschrijven in het Handelsregister. Dit is eerder toegelicht door de minister van Financiën in de beantwoording van Kamervragen van het lid Inge van Dijk (CDA). 3 Er kunnen meerdere rechtspersonen en ondernemingen op één adres worden ingeschreven, ook als het geen bedrijfspand is. De Kamer van Koophandel registreert op grond van de wet het bezoekadres. Het bezoekadres is volgens de rechtspraak het feitelijke adres waarop de onderneming fysiek bereikbaar is. 4 Hiervoor is niet vereist dat sprake is van een bedrijfspand. Het kan ook gaan om een andersoortig gebouw. Een bezoekadres kan niet bestaan uit uitsluitend een postadres, zoals bijvoorbeeld een postbus.

De informatie in het Handelsregister is overwegend openbaar en in principe kan iedereen nagaan of en zo ja welke bedrijven op een bepaald adres gevestigd zijn.

Daarnaast hebben bepaalde overheidsautoriteiten ook toegang tot niet openbare data.5 (…)

Er is niet sprake van één toezichthouder en/of opsporingsinstantie die het integrale toezicht houdt op ondernemingen en rechtspersonen. Doordat een brievenbusfirma een verzamelterm is voor verschillende soorten entiteiten, die voor diverse doelen zijn opgezet en in verschillende bedrijfstakken worden gebruikt, is er veelal sprake van controle en toezicht door verschillende toezichthouders en inspecties en op verschillende momenten. 7 De vorm en primaire activiteiten van de rechtsvorm zijn bepalend voor het soort toezicht.

Er kunnen legitieme redenen zijn voor meerdere bedrijfsinschrijvingen op één adres. In de beantwoording van de Kamervragen van het lid van Eijk (VVD) over het bericht ‘‘Frauderisico bij brievenbus-bv’s ‘In Muiden 403 bedrijven op één adres’’’ is de staatssecretaris van Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst ingegaan op de legitieme redenen voor registratie van meerdere bedrijven op hetzelfde adres. 8 Zo is het denkbaar dat eenmansbedrijven of zzp’ers, om hun privacy en veiligheid te beschermen, liever niet hun thuisadres opgeven en gebruik maken en een ander (post)adres. Daarnaast kan sprake zijn van een bedrijfsverzamelgebouw waar daadwerkelijk een groot aantal bedrijven is gevestigd, of kan het gaan om het adres van een groot concern met meerdere dochterondernemingen, gevestigd op hetzelfde bezoekadres.

3 Aanhangsel Handelingen II 2022/23, nr. 3817
4 CBb 19 april 2016, ECLI:NL:CBB:2016:112.
5 De Belastingdienst beschikt over een bronkopie van het Handelsregister, alsook Justis in het kader van de Wet controle op rechtspersonen. Bureau Toezicht Wwft kan als toezichthouder op domicilieverleners zoekslagen laten maken waarbij een deel van de gegevens van de KvK kan worden gecombineerd met gegevens uit andere bronnen zoals het Basisregistratie Adressen en Gebouwen register (BAG register of kadaster). (…)

7 O.a. de Kamer van Koophandel in het kader van inschrijving van ondernemingen rechtspersonen in het Handelregister, Bureau Economische Handhaving van de Belastingdienst dat is belast met het toezicht op de naleving van de Handelsregisterwet, Justis die de Wet controle op rechtspersonen uitvoert, toezicht en handhaving in het kader van de Wwft zoals Bureau Toezicht Wwft van de Belastingdienst dat toezicht houdt op domicilieverleners, de Nederlandsche Bank die toezicht houdt op trustkantoren, de FIOD die financiële fraude en belastingfraude opspoort en bestrijdt, de FIU-Nederland waar meldingsplichtige instellingen in het kader van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) ongebruikelijke transacties moeten melden en als sluitstuk het Openbaar Ministerie dat strafbare feiten moet opsporen en vervolgen.
8 Aanhangsel Handelingen II 2023/24, nr. 1285.

Over een groot aantal bedrijven op één adres wordt gezegd:

Hoewel het vestigen van heel veel bedrijven op één adres legaal is, en er legitieme redenen kunnen bestaan, kan dit wel een indicatie zijn van frauduleuze activiteiten, zoals belastingontduiking, fraude en/of witwassen.

Voorts wordt uitgelegd dat het inschrijven van een bedrijfsadres niets te maken heeft met op het vastgoed gelegd beslag:

Beslag op een woning heeft invloed op het eigendom en het gebruik van de woning, maar verandert niet de status van het adres zelf voor administratieve doeleinden, zoals inschrijvingen in het Handelsregister. Ook een arrestatie van een eigenaar van het pand betekent niet automatisch dat het pand niet gebruikt kan worden voor inschrijving van een rechtspersoon.

Bij inschrijving in het Handelsregister moet de juistheid van het opgegeven adres worden ondersteund door een geldige koop- of huurovereenkomst, of toestemmingsverklaring van de eigenaar of verhuurder. Als één van deze documenten beschikbaar is, heeft de Kamer van Koophandel in beginsel geen aanleiding om de inschrijving op het adres te weigeren. Wanneer het adres gelijk is aan het woonadres van de ondernemer en aan de Basis Registratie Personen is gekoppeld, is het overleggen van genoemde documenten niet nodig.

Is iedere rechtspersoon een brievenbus?
Hoewel de leden van de Tweede Kamer dat al lang zouden moeten weten, zeker de vragensteller, legt de Minister nog een keer uit dat het begrip ‘brievenbusfirma’ geen juridische term is (misschien is iedere rechtspersoon dat) en dat het gebruik van een postadres een normale praktijk is:

Ik ga ervan uit dat met de term ‘brievenbusfirma’ wordt gedoeld op de bedrijven die weinig tot geen reële activiteiten ontplooien op het adres waar ze administratief zijn gevestigd. In het spraakgebruik worden de termen ‘doorstroomvennootschappen’, ‘brievenbusmaatschappijen’, ‘postbusfirma’s’, ‘letterbox companies’ en andere soortgelijke begrippen door elkaar gebruikt. Het begrip ‘brievenbusfirma’ kent geen wettelijke definitie en het gebruik van een postadres is niet verboden. Ook het enkele feit dat een adres wordt gebruikt door een of meerdere brievenbusfirma’s is geen grond voor een toezichthouder of het Openbaar Ministerie om een (strafrechtelijk) onderzoek te starten. Dit feit kan echter wel, en vooral in samenhang met andere signalen, als een indicator dienen voor risico’s op eventueel misbruik en/of strafbare feiten, en door de toezichthouders en/of opsporingsdiensten als zodanig worden meegewogen.

Trustkantoren en domicilieverleners
De gewijzigde regelgeving inzake trustkantoren passeert de revue. Boeiend is dat er wordt overwogen om ook ‘secretariële dienstverlening’ onder de reikwijdte van de regels te brengen:

Vraag 14 B
Bent u het met fraude-expert Cees Schaap eens dat er een onderzoek moet komen op basis van de Wet toezicht trustkantoren omdat het hier niet alleen gaat om domicilieverlening, maar ook om secretariële dienstverlening? 17

Antwoord op vraag 14
Het ministerie van Financiën zal in 2026 de Wet toezicht trustkantoren 2018 evalueren en zal daarbij aandacht geven aan de reikwijdte van de wet.

17 Follow the Money, https://www.ftm.nl/artikelen/blaustein-villa-400-bvs-en-stichtingen-op-1-woonadres

Ik ben benieuwd wat onder ‘secretariële dienstverlening’ wordt verstaan, nu ondernemingen sowieso worden ondersteund door boekhouders, belastingadviseurs, accountants en juristen bij de naleving van wettelijke verplichtingen. Worden zij straks allemaal trustkantoor?

Voorts wordt uitgelegd wanneer domicilieverleners onder de Wet toezicht trustkantoren 2018 (Wtt2018) vallen, waarbij opvalt dat de Minister schrijft dat dit ‘momenteel’ niet het geval is. Dat zou dus kunnen veranderen… Voorts meldt hij dat domicilieverleners zich op grond van nieuwe Europese antwitwasregelgeving (AML Package) moeten registreren en dat Nederland zich hard heeft gemaakt voor deze registratieplicht in de onderhandelingen inzake het Package. De Wwft-toezichthouder voor domicilieverleners die niet onder de Wtt2018 vallen, Bureau Toezicht Wwft van de Belastingdienst, houdt in de gaten of er iets vreemds aan de hand is:

Tevens weegt Bureau Toezicht Wwft van de Belastingdienst het aantal inschrijvingen van bedrijven op één adres mee in de beoordeling of een eventuele interventie noodzakelijk is. Bureau Toezicht Wwft van de Belastingdienst houdt toezicht op de naleving van de Wwft voor domicilieverleners en maakt daarbij gebruik van diverse bronnen (waaronder het Handelsregister en de Basisregistratie adressen en gebouwen) om te beoordelen of mogelijk sprake is van domicilieverlening en welke partij deze diensten verleent. Wanneer op één adres een groot aantal bedrijfsadressen staan geregistreerd, kan dit voor Bureau Toezicht Wwft van de Belastingdienst meewegen in de beslissing om een toezichtonderzoek in te stellen.

Wet controle op rechtspersonen
De wet waarvan niemand weet of het iets oplevert, de Wet controle op rechtspersonen, wordt genoemd:

Zo kan Justis bovengenoemde factoren in het kader van de Wet controle op rechtspersonen betrekken bij het bepalen van een verhoogd risico op misbruik van de rechtspersoon. Bij belangrijke veranderingen binnen een rechtspersoon, bijvoorbeeld een oprichting of bestuurswisseling, screent Justis de rechtspersoon en het netwerk van ondernemingen en functionarissen rondom de rechtspersoon. Dit doorlopende toezicht gebeurt automatisch met risicoprofielen, gevolgd door nader onderzoek door een analist. Justis analyseert gegevens uit verschillende bronnen. 19 Op basis van de gegevens uit deze bronnen beoordeelt Justis of er risico bestaat op misbruik van de rechtspersoon. Dat kan bijvoorbeeld witwassen, mensenhandel of faillissementsfraude zijn. Ook factoren zoals ‘vele bedrijven op één adres’, ‘ongebruikelijke leeftijd om een eigen onderneming te starten’ en ‘afwijken van de functie van het vestigingsadres van de handelsactiviteiten’ kunnen worden meegewogen bij de beoordeling van dit risico. Justis stelt een risicomelding op en stuurt deze vervolgens naar een toezichthoudende, handhavende en/of opsporingsinstantie die verantwoordelijk is voor het aanpakken van dit risico, bijvoorbeeld de Belastingdienst, FIOD, Politie of DNB. De ontvanger kan bepalen of nader onderzoek of verscherpt toezicht nodig is of bepaalt welke interventie passend is.

Diverse andere instanties zijn met hetzelfde bezig, zo is de Belastingdienst zich aan het oriënteren of het mogelijk is om risicovolle adressen, waar veel ondernemingen ingeschreven staan, in beeld te brengen, en ontwikkelt de dienst ‘indicatoren’. Verder wordt gemeld dat het Financieel Expertise centrum (FEC) is in april 2024 een project Misbruik rechtspersonen gestart. Het wiel wordt vele malen uitgevonden.

Kamer van Koophandel
Geduldig wordt de rol van de Kamer van Koophandel nog een keer uitgelegd:

De Kamer van Koophandel is verantwoordelijk voor de registratie van rechtspersonen in het Handelsregister en controleert de aangeleverde gegevens op juistheid en volledigheid, maar heeft verder geen (handhavings)bevoegdheden.

Er zijn plannen om de Kamer een actievere rol te geven:

Daarnaast zie ik een belangrijke rol weggelegd voor de Kamer van Koophandel. Deze is belast met inschrijving en mutatie van gegevens over ondernemingen en rechtspersonen in het Handelsregister. De minister van Economische Zaken heeft uw Kamer in de Kamerbrief van 8 mei jl. geïnformeerd over de voornemens om de controlerende en poortwachtersrol van de Kamer van Koophandel te versterken. 21 De versterking van de poortwachtersrol van de Kamer van Koophandel bestaat uit een reeks van maatregelen die gezamenlijk bijdragen aan rechtszekerheid, fraudeweerbaarheid en criminaliteitsbestrijding. In dit kader verkent de minister het versterken van de controlerende rol bij het inschrijven van een nieuwe onderneming of bij het wijzigen van gegevens van een bestaande onderneming in het Handelsregister. Daarnaast verkent de minister de mogelijkheid om de Kamer van Koophandel meer ruimte te geven om bij twijfel een inschrijving of mutatie in het Handelsregister voor nader onderzoek tijdelijk aan te houden en zo nodig te weigeren. Binnen de kabinetsbrede aanpak van ondermijnende criminaliteit is er veel aandacht voor het opwerpen van barrières om zo minder gelegenheid te geven voor georganiseerde criminaliteit. De poortwachtersrol van de Kamer van Koophandel is ook voor deze aanpak een aandachtspunt en wordt verder betrokken in het Actieprogramma Veilig Ondernemen. Ook worden alle bestuursorganen de komende jaren verplicht om mogelijk onjuiste gegevens in het Handelsregister terug te melden aan de Kamer van Koophandel. De terugmelding houdt in dat overheidsorganen die verplicht gebruik maken van het Handelsregister, ook verplicht worden om een melding te doen wanneer zij bij een authentiek gegeven in het Handelregister iets aantreffen dat niet in overeenstemming is met hun eigen informatie. Dat een gegeven ‘in onderzoek’ is, wordt zichtbaar vermeld in het Handelsregister, zodat ook andere afnemers kunnen zien dat er twijfel is over de juistheid van een gegeven. Gegevens kunnen na een terugmelding op basis van onderzoek door de Kamer van Koophandel worden gecorrigeerd en bedrijven waarmee geen contact kan worden gemaakt, kunnen ambtshalve worden uitgeschreven. Over de uitkomsten van dit en andere onderzoeken informeert de minister van Economische Zaken u in de volgende voortgangsbrief over de Datavisie Handelsregister.

21 Kamerstukken II 2023/24, 32761, nr. 298.

 

Probleemverkenning naar toezicht en handhaving

In de brief wordt aangekondigd dat het versnipperde toezicht op ondernemingen en andere partijen die in het handelsregister zijn ingeschreven in kaart zal worden gebracht:

De verschillende toezichthoudende instanties hebben meerdere mogelijkheden en instrumenten om misstanden te voorkomen of aan te pakken. Desondanks deel ik uw vermoeden dat instanties mogelijk effectiever kunnen optreden en wil ik achterhalen of dit soort casuïstiek typerend is voor een breder probleem. Daarom zal ik een probleemverkenning uitvoeren naar het huidige stelsel en de samenwerking van instanties die nodig is om misbruik van rechtspersonen te voorkomen en te bestrijden. In dat kader zal ik in kaart brengen welke partijen een rol hebben in de aanpak, welke interventiemogelijkheden die partijen hebben en welke knelpunten er worden gesignaleerd. Aangezien instanties zoals de Kamer van Koophandel, de Belastingdienst, de toezichthouders en poortwachters hier expertise en een rol in hebben, zal ik hier nadrukkelijk het ministerie van Economische Zaken en het ministerie van Financiën bij betrekken. Na afronding zal ik u naar verwachting medio 2025 over de uitkomsten informeren.

Het lijkt me een goed idee als er ontsnipperd en geprofessionaliseerd wordt.

Naar aanleiding van een van de vele Broodje Aap-verhalen die verschijnen over brievenbus-bv’s stuurde de staatssecretaris van Fiscaliteit en Belastingdienst maar weer eens een antwoord op kamervragen. Daarin wordt geduldig uitgelegd dat het onderzoeksbureau dat in het NOS artikel wordt genoemd eigen criteria heeft voor wat internationaal een ‘shell company’ wordt genoemd en dat Nederland in hun onderzoek niet slecht scoort.

Meerdere bedrijven op één adres
Er zijn legitieme redenen voor vestiging op één bedrijfsadres:

Volgens Moody’s scoort Nederland vooral relatief hoog op de rode vlag ‘massaregistratie’. Dit betekent dat op één (bedrijfs)adres verschillende bv’s zijn ingeschreven. Er zijn legitieme redenen voor registratie van meerdere bedrijven op hetzelfde adres. Zo is het denkbaar dat éénmansbedrijven of zzp’ers liever niet hun thuisadres opgeven en gebruik maken van een ander (post)adres. Daarnaast kan er sprake zijn van een bedrijfsverzamelgebouw waar daadwerkelijk een groot aantal bedrijven is gevestigd, of kan het gaan om het adres van een groot concern met meerdere dochterondernemingen. Dat Nederland hoog scoort op bedrijfsregistraties kan dus verschillende legitieme oorzaken hebben.

Hier kan het AMLC wat van leren.

De brief is realistisch over de mogelijkheden van bedrijven met overheidstaken (‘witwasbestrijding’), zoals banken:

Hoe meer ‘sprongen’ er gemaakt worden tussen entiteiten en jurisdicties, hoe moeilijker het is voor nationale autoriteiten om geldstromen te volgen. (…) Deze complexiteit geldt des te meer voor de ‘poortwachters’ van het financiële stelsel, zoals de banken. Deze zullen bij complexe internationale structuren met Nederlandse doorstroomvennootschappen nog beperktere middelen hebben om de herkomst van het vermogen, en de uiteindelijk belanghebbenden, accuraat vast te stellen.

Domicilieverlening
Domicilieverleners hebben zeer beperkt zicht,

Tot het cliëntenonderzoek behoort ook, tijdens de duur van de relatie, de transactiemonitoring van de zakelijke relatie.

en de staatssecretaris constateert dat die domicilieverleners geen zicht hebben op bezittingen en transacties van hun cliënten, zodat de toezichthouder – Bureau Toezicht Wwft (BTWwft) van de Belastingdienst – dat zicht evenmin heeft. Overigens zullen die domicilieverleners op grond van de nieuwe Europese antiwitwasregels ‘registratieplichtig’ worden, ik ben benieuwd of dat een verkapt vergunningensysteem is zoals we in de Wwft nu al voor bepaalde cryptoaanbieders kennen.

Puzzels leggen door FIU Nederland
Volgens de staatssecretaris zouden de verschillende Wwft-plichtigen samen wel over voldoende informatie beschikken:

De verschillende poortwachters van het financieel stelsel hebben daarmee allen zicht op de geldstromen die zich onder hen bevinden en met de informatie van de poortwachters over ongebruikelijke transacties kan de opsporing de puzzel leggen.

Is dat wel zo?

Update
De staatssecretaris geeft verder een update inzake lopende acties, zoals de extra middelen die ter beschikking worden gesteld aan de politie, de Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD) en de FIU-Nederland, het onderzoek naar het ‘opknippen’ van trustdiensten en data-analyse door de Belastingdienst.

For Dutch trust offices, with their specialisation in providing domiciliation for companies, it will be interesting that the European Commission has started a consultation on digital company law that also includes questions on a virtual registered office.

In the questionnaire the virtual registered office is introduced as follows:

With the digitalisation of the economy and companies operating in an increasingly virtual environment, new questions/challenges also appear for traditional company law rules. These include the use of new technologies and new scenarios, such as companies with virtual rather than physical registered offices. Traditionally, a registered office refers to the physical address of a company. For legal and administrative reasons, all companies are normally required to have a registered seat, which usually corresponds to the location where the company has its physical office. However, in the recent years, the perception of how business can be conducted has evolved. While the concept of a “virtual registered office” is not defined, there are more and more companies operating without permanent physical offices.

The following questions are asked:

Question 27. What do you understand by the concept of a virtual registered office?
Question 28. Do you think that virtual registered offices can serve real business needs?
Question 29. In your experience, is the use of virtual registered offices widespread/growing?
Question 30. In your opinion, what is the overall impact of companies using virtual registered offices?
Question 31. What issues does the use of virtual registered offices raise?
Question 32. Is there a need for any action to address the use of virtual registered offices?

On my personal blog (in Dutch) I have written an article on the plans of the future of the Dutch trade register. In the Netherlands SMEs experience major problems with the disclosure of private data through the trade register, not only unwanted commercial approaches, but also nuisance and threats. Many smaller companies use a residential address of the owner, shareholder or director as their business address, which is increasingly causing problems. The Dutch government is looking for a solution that respects the purpose of the trade register.

We’ll see if Europe is going to do something in regard of virtual registered offices.